Những hệ quả của chứng nói ngọng ở trẻ nhỏ
Tình trạng nói ngọng nếu không được can thiệp kịp thời và hiệu quả sẽ gây ra nhiều cản trở đối với đời sống, khả năng học tập của trẻ nhỏ.
– Chứng nói ngọng ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng giao tiếp của trẻ. Trẻ nói ngọng, nói không chuẩn sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc nói để người khác hiểu rõ những suy nghĩ, những ý mình muốn truyền đạt. Điều này vô hình chung đã trở thành cản trở lớn trong quá trình tương tác giao tiếp của trẻ và dần tạo nên khoảng cách giữa trẻ với mọi người xung quanh.
– Trẻ nói ngọng sẽ dễ trở thành đối tượng bị mọi người xung quanh chế diễu, cười cợt và chọc ghẹo. Trẻ cảm thấy thiếu tự tin, xấu hổ và e ngại việc giao tiếp với mọi người xung quanh.
– Chứng nói ngọng có thể khiến trẻ nhỏ hình thành tâm lý chán nản, buồn bã, tổn thương tinh thần vì những lời chê bai, cười nhạo của người khác và có thể sẽ làm gia tăng nguy cơ phát triển chứng trầm cảm, lo âu ở nhiều trẻ nhỏ. Có những trường hợp, trẻ rơi vào trạng thái bất ổn về hành vi cảm xúc như dễ cáu gắt thậm chí có những xung đột, gây hấn với bạn khi bị chế diễu.
– Đối với trẻ đến tuổi đi học tiểu học, chứng nói ngọng ảnh hưởng trực tiếp đến các hoạt động học tập trên lớp cũng như kết quả học tập không được đảm bảo tốt như: đọc sai chính tả, viết sai chính tả, khó khăn trong việc hoàn thành các bài viết câu, viết tập làm văn, hiểu chậm với các yêu cầu của bài tập hoặc đọc hiểu văn bản tiếng việt….. Trẻ khó có thể diễn đạt rõ ràng các ý muốn của mình với thầy cô, bạn bè.
Nhìn chung, chứng nói ngọng của trẻ nhỏ gây nên nhiều ảnh hưởng tiêu cực tới các hoạt động trong đời sống của trẻ, làm suy giảm chất lượng cuộc sống của trẻ nhỏ và ảnh hưởng lớn đến các mối quan hệ, khả năng học tập của trẻ.
Các phương pháp can thiệp hiệu quả cho trẻ nói ngọng
Quá trình chữa ngọng cho trẻ sẽ đạt hiệu quả cao khi có sự đánh giá chính xác về tình trạng, mức độ ngọng, nguyên nhân khiến trẻ nói ngọng cũng như lựa chọn phương pháp can thiệp phù hợp từ bác sĩ chuyên khoa và người có chuyên môn về âm ngữ. Đồng thời đòi hỏi sự phối hợp, luyện tập thường xuyên của cha mẹ với trẻ khi ở nhà.
Đối với những trẻ nói ngọng xuất phát từ các vấn đề thính giác, lưỡi, miệng, môi, hàm thì cần khắc phục tốt các khiếm khuyết. Trẻ cần thiết tham gia các giờ can thiệp có tính chuyên môn để được hướng dẫn cách đặt (răng, môi, lưỡi…)khẩu hình đúng khi phát âm; phân biệt âm thanh khác nhau thông qua các cặp âm vị; cách tạo và sử dụng luồng hơi trong phát âm. Với liệu pháp làm mẫu, quan sát bắt chước…trẻ dễ dàng cảm nhận được những chuyển động của cơ quan phát âm, từ đó trẻ có thể học theo.
Đối với những trẻ nói ngọng do các ảnh hưởng của môi trường sinh hoạt, các thói quen không lành mạnh thì cần được điều chỉnh kịp thời để giúp trẻ cải thiện tốt hơn. Song song với các biện pháp điều trị chuyên môn của các chuyên viên âm ngữ thì gia đình, người thân cũng cần khuyến khích áp dụng các biện pháp như:
– Hãy chú ý đến phát âm và cách nói chuyện của các thành viên trong gia đình hoặc những người thường xuyên tiếp xúc, trò chuyện với trẻ; han chế cho trẻ tương tác với những người có tật nói ngọng.
– Khi trẻ phát âm sai, hãy từ từ uốn nắn và chỉnh sửa cho trẻ bằng cách tạo ra các âm thanh chuẩn để trẻ học hỏi và tiếp thu tốt hơn.
– Tuyệt đối không được bắt chước âm sai của trẻ nếu làm vậy trẻ sẽ không phân biệt được lỗi phát âm của bản thân; không cười nhạo, chê trách khi trẻ không thể phát âm đúng.
– Hạn chế và kiểm soát thời gian sử dụng điện thoại hoặc các thiết bị công nghệ của trẻ.
– Khuyến khích và tạo điều kiện để trẻ được tham gia các hoạt động ngoài trời, giao lưu với nhiều bạn bè cùng trang lứa.
– Thường xuyên kể chuyện, đọc sách cho trẻ nghe. Khi ấy hãy cố nhấn mạnh những từ ngữ hoặc âm tiết mà trẻ thường xuyên sử dụng sai để trẻ hiểu và điều chỉnh tốt hơn. Qua đó vốn từ vựng được gia tăng và cải thiện kỹ năng chủ động nghe của trẻ.
– Tạo cho trẻ môi trường sinh hoạt thoải mái, không nên gây áp lực hoặc thúc ép trẻ quá mức. Tuy nhiên, phụ huynh cũng cần thường xuyên nhắc đi nhắc lại âm đúng cho những lỗi phát âm sai ở trẻ để trẻ có thể ghi nhớ và điều chỉnh ngay lập tức.
Trẻ nói ngọng là một tình trạng thường gặp ở nhiều trẻ nhỏ và cần được can thiệp, hỗ trợ kịp thời để tránh những hệ lụy, ảnh hưởng nghiêm trọng về sau. Sự luyện tập luôn đòi hỏi sự kiên trì, nỗ lực không ngừng nghỉ của trẻ, gia đình của trẻ cũng như sự kết hợp với chuyên viên âm ngữ.
Chuyên viên tâm lý Nguyễn Thị Lương
