Bo là một cậu bé gần 4 tuổi và chủ yếu sống ở quê cùng với ông bà nội từ lúc 2 tuổi. Khi trẻ càng lớn, bố mẹ càng thấy lo lắng, và luôn cảm thấy trẻ không giống với những đứa trẻ khác. Chính vì vậy, bố mẹ đã đưa Bo đến Trung tâm PPRAC để thăm khám.
Bố mẹ nhận thấy, Bo có thể đọc chữ, đọc số mà trước đó không có ai dạy cả. Bố mẹ cũng chia sẻ Bo có thể đọc và thuộc những dòng chữ và số “khoan cắt bê tông” có ở trên tường nhà ông bà. Trẻ chỉ đọc những khi thích. Mặc dù có thể đọc trơn chu một dòng chữ nào đó mà trẻ thấy, nhưng trẻ không hề biết diễn đạt thành câu để thể hiện nhu cầu của bản thân, hay trả lời các câu hỏi. Vd, khi muốn ăn mỳ tôm, thay vì câu nói “ông/bà ơi,con muốn ăn mỳ tôm” thì Bo chỉ nói “mỳ tôm” và ông bà sẽ cho Bo ăn món Bo muốn.
Trong quá trình thăm khám, bác sĩ và nhà tâm lý còn nhận thấy, Bo hay có những lời nói hoặc ngôn ngữ khác lạ, lặp đi lặp lại, có những lúc ngữ điệu đều đều, có lúc lại nhấn nhá quá mạnh. Bên cạnh đó, trẻ hầu như không sử dụng phi ngôn ngữ (cử chỉ, giao tiếp mắt,…) với mọi người xung quanh. Nhận biết của trẻ về thế giới xung quanh chậm nhiều so với độ tuổi. Dựa trên kết quả các test và các đánh giá lâm sàng, bác sĩ đưa ra chẩn đoán ban đầu là theo dõi rối loạn phổ tự kỷ.
Khi can thiệp, nhà chuyên môn đánh giá lại độ tuổi phát triển của trẻ trên nhiều lĩnh vực so với tuổi thực của trẻ. Từ đó, xây dựng một chương trình can thiệp cho Bo với những mục tiêu cụ thể về mặt ngôn ngữ – giao tiếp, tương tác xã hội và nhận thức. Sau khoảng 3 tháng, với chương trình can thiệp tích cực 2h/ngày từ phía nhà chuyên môn và gia đình cùng với sự cố gắng của trẻ, các mục tiêu can thiệp đã đạt được kết quả như mong đợi. Trẻ đã biết nhìn và gọi tên hình ảnh mà không cần nhìn chữ phía sau. Trẻ đã có thể nói câu 3-4 từ như biết đáp lại khi được gọi tên, đưa ra lời chào với người lớn, biết gọi người lớn để thể hiện nhu cầu hay nhờ sự giúp đỡ, biết đưa ra sự lựa chọn của bản thân, đọc được 1 số bài thơ 3-4 từ,…
Khi trẻ tự biết đọc sớm, gia đình cần chú ý những biểu hiện đi kèm về giao tiếp, hành vi, nhận biết của trẻ để giúp trẻ có cơ hội được chẩn đoán và can thiệp sớm.
Chuyên viên tâm lý Hà Giang
